Προϊστορικός οικισμός Μαγούλας Ζερέλια

Ο μικρός γήλοφος, ανατολικά της μεγάλης λίμνης Ζερέλια, στους βόρειους πρόποδες του όρου Όρθυς, έχει εντοπιστεί ένας προϊστορικός οικισμός του οποίου η κατοίκηση ξεκινάει στις αρχές της Μέσης Νεολιθικής εποχής (5.800-5.300 π.Χ.), συνεχίστηκε κατά την Εποχή του Χαλκού φτάνοντας πιθανότατα έως τον 12ο αι. μ.Χ. αφού το 1992 ύστερα από επιφανειακές έρευνες που διεξήγαγε η Ολλανδική Αρχαιολογική Σχολή εντοπίστηκαν και λίγα βυζαντινά ευρήματα.

Το 2005 το Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας σε συνεργασία με τη ΙΓ' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων ξεκίνησαν συστηματική έρευνα που ανέδειξε μέσα από τα ευρήματα ότι ο οικισμός ήταν μια οργανωμένη αγροτική κοινότητα που ευημερούσε μέσα από τη σωστή εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της περιοχής.

Γενικά από όλες τις προσπάθειες ανασκαφών έχουν αναγνωριστεί οκτώ αρχαιολογικά στρώματα.  Έχουν εντοπιστεί θραύσματα αγγείων, πήλινα σφονδύλια (αγνύθες), αιχμές βελών, εργαλεία από πυριτόλιθο και το νεότερο εύρημα είναι ένα αργυρό νόμισμα των Φωκέων που χρονολογείται στις αρχές του 5ου αι. π.Χ.